Το Καλαματιανό Μαντήλι που όλοι έχουμε τραγουδήσει και χορέψει, έχει τη δική του ιστορία. Το μετάξι, η πρώτη ύλη του Καλαματιάνου Μαντηλιού, επί αιώνες σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής, συνέβαλε στην ευμάρεια της Καλαμάτας και στην ανάπτυξή της και συνδέθηκε από πολύ νωρίς με την νεώτερη ιστορία της. Ολόκληρο τον 19ο αι. λειτουργούσαν πολυάριθμες «φάμπρικες» μεταξιού στην πόλη και στα τέλη του 19ου αι. μόνο οι μοναχές της Μονής Καλογραιών είχαν υπό την επίβλεψή τους 100 μαθητευόμενες.
Η Μονή Καλογραιών, νοτιοανατολικά του Κάστρου Καλαμάτας, διακρίθηκε από την ίδρυσή της (τέλη 18ου αι.) για την ύφανση μεταξωτών, αποτελώντας «φυτώριο» της τοπικής οικοτεχνίας και πρόδρομο του Καλαματιανού Μαντηλιού. Ενδεικτικό είναι ότι εκείνη την εποχή η πόλη είχε αναδειχθεί σε πρώτο μεταξοπαραγωγικό κέντρο του ελληνικού κράτους, ενώ τα ξακουστά υφάσματα κυκλοφορούσαν παντού. Οι μοναχές εξέτρεφαν μόνες τούς μεταξοσκώληκες και έβγαζαν 3 τόνους μεταξιού το χρόνο! Τα προϊόντα της Μονής ήταν μεταξωτά κεντητά άμφια, τραπεζομάντηλα, κουρτίνες και κυρίως το μεταξωτό Καλαματιανό Μαντήλι.
Οι εναπομείναντες αργαλειοί στο μοναστήρι είναι επισκέψιμοι και δουλεύουν ακόμα, δημιουργώντας Καλαματιανά Μαντήλια, χρησιμοποιώντας πρώτη ύλη που έρχεται από το Σουφλί. Ωστόσο, η «σοδειά» είναι σαφώς μικρότερη και περιορίζεται σε εργόχειρα προς πώληση και εντυπωσιακά άμφια.